SỰ KHÁC BIỆT VÀ MỘT SỐ CÁCH NHẬN BIẾT GIỮA ĐỒ GỐM VÀ ĐỐ SỨ
Mọi người thường hay nói "gốm sứ" để nói về một đồ gốm và đồ sứ nhưng ít ai hiểu được sự khác biệt giữa đồ gốm và đồ sứ.
Nếu nhìn bằng mắt thường, đồ gốm thường có chất liệu thô và không được tráng men. Men gốm là một lớp thủy tinh có chiều dày từ 0,15–0,4 mm phủ lên bề mặt xương gốm. Lớp thuỷ tinh này hình thành trong quá trình nung và có tác dụng làm cho bề mặt sản phẩm trở nên sít đặc, nhẵn, bóng. Thông thường đồ gốm được tráng men thì được gọi là Đồ Sứ.
Ảnh bình gốm - ảnh miễn phí trên pixabay
Người ta dùng đất sét kết hợp với các nguyên liệu khác như các khoáng chất lấy từ thiên nhiên, các chất liệu phụ gia .v.v. sau đó nung qua qua lửa để tạo ra gốm. Khác biệt thứ 2 phải được kể đến là nhiệt độ tạo ra đồ gốm và đồ sứ. Đồ gốm có nhiệt độ nung thấp hơn đồ sứ khoảng 400-500°C. Nếu như nhiệt độ ở các lò nung đồ sứ có thể lên đến 1.200 °C (2.192 °F) và 1.400 °C (2.552 °F) thì để nung đồ gốm thì nhiệt độ chỉ khoảng 700 - 800°C.
Mỗi người sử dụng các nguyên liệu và kỹ thuật khác nhau sẽ tạo ra các sản phẩm gốm khác nhau gốm đất nung, gốm sành, đồ bán sứ, đồ sứ… vì vậy GỐM là một tên gọi chung, và SỨ là một trong những sản phẩm đó.
Bộ đồ ăn thờ liên hoa ngũ sắc thuộc bộ sưu tập Lam Huế - Xưởng gốm Cương Duyên
Ngoài ra gốm và sứ có thể nhận biết được qua những ứng dụng trong cuộc sống: Đồ gốm được ứng dụng trong việc trang trí nhà cửa, những bình hoa, lục bình hay những bức tranh gốm đẹp, gạch… . Đồ sứ thì được dùng làm đồ gia dụng, bộ trà, bộ ly, muỗng….
Xét về mức độ an toàn thì đồ sứ có phần tốt hơn vì được nung ở nhiệt độ cao cũng như được tráng men nên sứ có các đặc tính như độ thẩm thấu thấp, độ đàn hồi, độ bền, độ cứng, độ trong, độ giòn, độ trắng, độ sáng, và độ vang; sứ có tính đề kháng cao với chất hóa học và sốc nhiệt.
Sứ được dùng làm bàn, bếp, đồ vệ sinh, và đồ trang trí, các sản phẩm nghệ thuật. Sức đề kháng cao của nó với dòng điện giúp cho sứ trở thành một chất cách điện rất tốt. Sứ cũng được sử dụng trong sản phẩm làm răng giả.
Cuối cùng để phân biệt, ta có thể gõ nhẹ vào sản phẩm để thấy sự khác biệt về âm thanh. Các sản phẩm bằng sứ sẽ cho tiếng ngân thanh vào kéo dài hơn. Đồ gốm được làm từ nguyên liệu ít chọn lọc hơn đồ sứ nên thường có độ xốp cao hơn, khả năng giữ nhiệt kém nên phải tráng men toàn bộ sản phẩm, còn đồ sứ thường lớp men tráng sẽ không kín.
