Tìm hiểu về lễ cúng rằm tháng Giêng Âm lịch

Rằm tháng Giêng là ngày lễ rất quan trọng trong đầu năm mới Âm lịch của mọi người Việt ta. Vào ngày này, mọi gia đình đều chuẩn bị các mâm cỗ cúng đầy đủ, thịnh soạn để cầu mong một năm mới mạnh khỏe, bình an. Vậy bạn đã biết gì về lễ cúng rằm tháng Giêng Âm lịch chưa? Cùng khám phá chi tiết vấn đề này với Gốm Sứ Cương Duyên trong bài viết dưới đây.

Đôi nét về rằm tháng Giêng là tết gì?

Rằm tháng Giêng (hay còn gọi là Tết Nguyên tiêu) là ngày rằm đầu tiên của năm mới Âm lịch của người dân Việt Nam ta. Tết Nguyên tiêu thường được bắt đầu từ đêm 14 (đêm trước ngày trăng rằm) cho tới hết ngày 15 (đêm trăng rằm) của tháng Giêng theo Âm lịch.

Rằm tháng Giêng là ngày lễ quan trọng đối với người dân Việt Nam ta

Ý nghĩa, nguồn gốc của rằm tháng Giêng

Theo Phật giáo thì vào ngày mùng 1 đầu tháng (âm lịch) và ngày rằm là ngày của các Phật. Cho nên, các Phật tử đều tới chùa dâng lễ vật cúng Phật vào hai ngày đó. Tuy nhiên, ngày mùng 1 đêm lại đen tối mịt mù thì ngược lại đêm Rằm thì trăng soi vằng vặc. Đặc biệt là đêm rằm đầu tiên của năm rất thiêng liêng nên các Phật giáng lâm xuống để độ trì cho mọi người tai qua nạn khỏi, phúc lộc đầy nhà.

Ngày rằm tháng Giêng là lúc Phật giáng lâm nên đây là ngày rằm quan trọng của năm, mang ý nghĩa lớn. Do đó, vào rằm tháng Giêng, nhiều chùa thường tụng niệm, lập đàn và hồi hướng công đức đầu năm. Đồng thời cầu mong phát sinh an lành và hạnh phúc.

Bên cạnh đó, người Việt ta trong ngày này cũng rất coi trọng lễ cúng tại nhà. Nhiều gia đình coi đây là ngày quan trọng trong năm nên cúng lễ vô cùng cẩn thận, chu đáo. Mọi gia đình thường sắm hai lễ cúng vào ngày này, một là lễ cúng mặn (ban thờ gia tiên) và lễ cúng chay (ban thờ Phật). Tùy vào điều kiện kinh tế hay phong tục tập quán từng vùng miền sẽ chuẩn bị đồ cúng khác nhau.

Lễ cúng rằm tháng Giêng Âm lịch gồm những gì?

Rằm tháng Giêng là một trong các lễ cúng vô cùng quan trọng đối với người dân Việt Nam ta vào đầu năm mới. Qua đó giúp bày tỏ lòng kính trọng đối với bề trên đã phù hộ cho mọi người trong gia đình mình. Cùng tìm hiểu lễ cúng rằm tháng Giêng Âm lịch cần chuẩn bị những vật dụng sau đây:

Tết Nguyên tiêu giúp bày tỏ lòng kính trọng của mình đối với bề trên

Khoảng thời gian tốt để cúng rằm tháng Giêng

Theo phong tục của ông cha ta đã để lại thì cúng rằm tháng Giêng vào chính Rằm (tức 15 âm lịch) là tốt nhất. Nếu gia đình nào không sắp xếp được công việc để cúng vào đúng giờ thì cũng có thể cúng trước đó 1 ngày (tức ngày 14 tháng Giêng). Ngoài vào hai ngày này, các gia đình không nên làm lễ cúng rằm tháng Giêng Âm lịch vào những ngày khác,

Hơn nữa, trong quan niệm của người Việt ta, mỗi gia đình nên làm lễ cúng vào lúc chính Ngọ (tức 12 giờ trưa). Bởi đây là lúc Phật hiển linh nên mọi người có thể “cầu được ước thấy”, hoàn thiện các mong ước như ý muốn của mình.

Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng Âm lịch

Việc chuẩn bị mâm cỗ cúng vào ngày Tết Nguyên tiêu này cần phải cẩn thận, tỉ mỉ. Tuy nhiên, hiện có một số gia đình thường lựa chọn ăn chay để cầu mong sự may mắn và giải hạn cho cả năm. Cùng tham khảo mâm lễ cỗ cúng rằm tháng Giêng Âm lịch gồm những món như sau:

Những món ăn cần có trong mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng

Mâm cỗ cần tuân thủ theo nguyên tắc 10 món tỉ lệ 4 bát, 6 đĩa

Mâm cỗ cúng đầy đủ, tươm tất cần theo tỉ lệ 4 bát, 6 đĩa có thể gồm canh bóng, bát canh măng, miến, mọc. Đồng thời 6 đĩa sẽ gồm thịt lợn hoặc thịt gà, chả hoặc giò, nem thính cũng có thể thay bằng đĩa xào, dưa muối, bánh chưng hoặc đĩa xôi và bát nước chấm.

Chuẩn bị đầy đủ 4 vị: chua, cay, mặn, ngọt

Việc chuẩn bị mâm cỗ cho lễ cúng rằm tháng Giêng Âm lịch cần phải có đầy đủ các vị. Trong đó gồm có vị cay của ớt, vị chua của dưa hành củ kiệu, vị mặn của nước chấm và vị ngọt của bánh. Qua đó tất cả hòa quyện lại với nhau tạo ra mâm cỗ trọn vẹn, cầu mong sự sung túc bình an. Đồng thời xua đi các điều đen đủi sẽ đến trong năm mới này.

Phải có bánh tét hoặc bánh chưng

Bánh chưng là một món ăn không thể thiếu được trong mâm cúng của Tết Nguyên tiêu. Món ăn này tượng trưng cho đất như là một lời cầu nguyện mọi sự được vuông tròn ở trong năm mới. Tại miền Nam thì người dân thường sẽ cúng bằng bánh tết. Bạn có thể ăn bánh tét, bánh chưng quanh năm nhưng mùi vị bánh của ngày đầu năm khi được quây quần bên mâm cơm gia đình sẽ khác biệt.

Gà luộc – Món ăn không thể thiếu trên mâm cỗ cúng Tết nguyên tiêu

Đây là món ăn vô cùng quan trọng trong các mâm cỗ khi thắp hương. Gà luộc có màu vàng ươm tươi đem lại hy vọng về tiền tài, may mắn và sức khỏe cho gia đình bạn trong một năm mới. Gà thường được yêu cầu cẩn thận, cầu kỳ hơn đối với các loại gà ăn bình thường. Đồng thời lớp da phải thật căng bóng, không chín nát, mào đẹp,…

Gà luộc – Món ăn không thể thiếu trên mâm cúng Tết nguyên tiêu

Xôi gấc

Xôi gấc có màu đỏ tươi được coi như đem đến sự may mắn, đầy đủ cho gia chủ cả năm. Do đó, ngoài ba ngày Tết cần thắp hương thì tết Nguyên tiêu món ăn này cũng không thể thiếu được trên mâm cúng của gia tiên. Xôi gấc có vị ngọt, dẻo thơm của mùi gấc tượng trưng cho sự ngọt lành, thanh mát trong năm mới.

Chân giò bó luộc

Theo phong tục cổ truyền của người Việt, chân giò lợn là một món ăn quan trọng ở trong mâm cúng. Việc cúng chân giò lớn được hiểu với mong muốn một năm viên mãn, đầy đặn. Ngoài ra, cũng có thể thay bằng chân giò muối hoặc chân giò chả bán ở bên ngoài.

Những món đậu

Những loại đậu thường mang ý nghĩa sạch sẽ, thanh đạm phù hợp với bàn thờ của Phật. Trên mâm cỗ không cần phải có số lượng quá nhiều, chỉ cần một bát nhỏ cũng đã trọn vẹn và đầy đủ.

Mâm trái cây ngũ quả

Một đĩa ngũ quả và hoa tươi là thứ không thể nào thiếu trên bàn thờ cúng tổ tiên trong những dịp lễ. Đặc biệt là trên mâm cỗ lễ cúng rằm tháng Giêng Âm lịch. Mỗi một vùng miền sẽ có một kiểu mâm ngũ quả khác nhau. Trong đó, mâm ngũ quả phổ biến thường gồm có dừa, đu đủ, xoài, mãng cầu xiêm, sung. Qua đó với ý nghĩa “cầu sung túc vừa đủ xài” cho cả một năm được như ý muốn.

Mâm trái cây ngũ quả là thứ không thể thiếu trên bàn thờ cúng Tết Nguyên tiêu

Một số vật dụng khác

Các món cúng đều mang đến ý nghĩa mong muốn những điều tốt đẹp, trọn vẹn và công việc suôn sẻ trong năm mới. Ngoài ra, bạn cũng cần chuẩn bị đầy đủ đèn nến, hương, vàng mã, rượu trắng, trầu cau,…

Văn khấn, bài cúng Tết Nguyên tiêu

Ngoài chuẩn bị các mâm cỗ cúng đầu đủ thì cũng không thể thiếu tới văn khấn, bài cúng cho Tết Nguyên tiêu. Các bài văn khấn sẽ giúp gia chủ thể hiện được lòng biết ơn đến gia tiên, thần linh phù hộ cho gia đình của mình. Đồng thời còn cầu mong tài lộc, may mắn đến với mọi thành viên gia đình trong năm mới này.

Một số nguyên tắc cần phải nhớ khi cúng rằm tháng Giêng

Lễ cúng rằm tháng Giêng Âm lịch cần phải chuẩn bị đầy đủ, tỉ mỉ và kỹ lưỡng để tỏ lòng biết ơn với các bậc bề trên đã mất. Tuy nhiên, khi cúng Tết Nguyên tiêu, chúng ta cần phải nhớ một số nguyên tắc sau đây:

Dọn dẹp sạch sẽ bàn thờ

Khi dọn dẹp, bạn cần chú ý không xê dịch bát hương ở trên bàn thờ. Đồng thời trước khi lau dọn nên thắp 1 nén hương để khấn xin tổ tiên, thần linh thổ địa về việc lau dọn ban thờ. Qua đó để chuẩn bị cho lễ cúng của rằm tháng Giêng Âm lịch. Điều này theo phong tục của dân gian lý giải là để tránh động ban thờ và tránh để cho thần linh quở phạt.

Cần phải sử dụng toàn bộ đồ mới để cúng

Những đồ dùng để đựng các lễ cúng mặn vào Tết Nguyên tiêu như bát, đĩa, thìa, đũa,… cần phải sử dụng toàn bộ các đồ mới, riêng biệt. Bạn không nên sử dụng các đồ dùng đã dùng chung với những việc khác trong gia đình. Bởi các đồ thờ cúng cần phải thật sạch sẽ, không ố tạp những đồ vật khác.

Khi cúng Tết Nguyên tiêu cần phải sử dụng toàn bộ đồ mới

Không sử dụng hoa quả giả

Bạn nên mua hoa quả tươi để dâng lên bàn thờ của gia đình mình. Đồng thời tuyệt đối không nên sử dụng hoa quả giả để dâng lên bàn thờ. Những loại hoa để dâng lên ban thời phổ biến thường là hoa cúc vàng, huệ trắng, cúc vạn thọ.

Nên thắp thương theo số lẻ

Khi thắp hương, bạn nên thắp theo số lẻ bởi số lẻ tượng trưng cho phần âm. Cho nên, có thể thắp 1, 3, 5, 7 hoặc nén nhang trên mỗi bát hương của gia đình bạn. Đồng thời tuyệt đối không nên thắp nhang theo số chắn như 2, 4,… Ngoài ra, khi thắp hương cần phải ăn mặc chỉnh tề, gọn gàng, không nên mặc áo cộc, quần đùi hay luộm thuộm,…

Khi khấn, cúng bái cần phải thành tâm

Khi khấn bạn cần phải thành tâm, liền mạch cúng bái cho lễ cúng rằm tháng Giêng Âm lịch này. Qua đó giúp thể hiện được sự tôn trọng, thành kính của mình đối với các vị Phật, tổ tiên và thần linh.

Tham khảo thêm:

• Những bài cúng giao thừa/văn khấn cúng giao thừa Tân Sửu 2021
• Những điều cần biết về thắp hương rằm tháng giêng

Lời kết

Rằm tháng Giêng là lễ cúng quan trọng của mọi gia đình Việt trong đầu năm mới nên cần phải cúng đúng cách, chuẩn bị đầy đủ đồ lễ. Mong rằng với những chia sẻ về lễ cúng rằm tháng Giêng Âm lịch giúp bạn hiểu rõ hơn về ngày lễ quan trọng này. Nếu còn điều gì chưa rõ hay muốn chọn mua các bộ đồ thờ cúng, hãy liên hệ ngay với Gốm Sứ Cương Duyên để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng theo:

CƠ SỞ SẢN XUẤT GỐM SỨ CƯƠNG DUYÊN

• Showroom: K28-29-30, KCN Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội
• Xưởng chế tác: Lô A51, KCN Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội
• Cửa hàng 1: Số 16, Xóm 5, Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội
• Cửa hàng 2: Số 47C, Chợ gốm Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội
• Hotline: 0914.271.092
• Gmail: cuongduyen.vn@gmail.com